De oorsprong van de familie Philip

Wat was de echte naam van Hartog?
Tot zij hiertoe gedwongen werden door Napoleon hadden de meeste Askenazische joden geen achternaam zoals wij die kennen. Over het algemeen kreeg een kind een voornaam met een verwijzing naar de voornaam van zijn/haar vader. In dit geval zou dat geweest moeten zijn Hartog ben (zoon van) Jonas. In een akte van naamserkenning* d.d. 05-04-1805  lezen we dan ook dat hij de naam Hartog Jonas erkent als zijn naam.

In het trouwregister van 1787 wordt hij eveneens vermeld als Hartog Jonas maar met daar aan toegevoegd "geboren van Reijnbach". Dit laatste kan betekenen dat hij hier de achternaam "van Reijnbach" aangenomen heeft. De plaats van herkomst werd namelijk veel gebruikt als achternaam maar het kan net zo goed zijn dat men hier alleen maar bedoelde dat hij uit Reijnbach kwam.  Indien dat laatste het geval is dan is het vreemd dat vervolgens bij Eva de term "geboren te" gebruikt wordt. Hoe dan ook het registreren c.q. aannemen van een definitieve familienaam werd echter pas in 1811 verplicht gesteld. De achternaam "Philip" werd derhalve in een later stadium toegevoegd.

Waar komt de achternaam Philip vandaan?
Om daar achter te komen gaan we weer terug naar de Rheinbach Chronik die ons vertelt dat er in 1780 9 joodse families woonachtig waren in de stad, bestaande uit 10 mannen, 10 vrouwen en 19 kinderen. Hartog moet dus tot 1 van deze families behoord hebben als zijn geboortegegevens in de diverse akten kloppen. Het archief van Rheinbach kent echter geen Hartog en vindt dit zelfs een wat vreemde naam zoals blijkt uit onderstaand fragment uit een door mij ontvangen email.

Nu is het goed mogelijk dat de naam Hartog aangenomen is bij aankomst in Nederland omdat deze dan Nederlands klinkt. Het is misschien zelfs een vertaling van Herzog of Hirsch. Vanaf hier moeten we voorlopig echter volledig uitgaan van aannames.

Er bestaat een lijst** uit 1808 waarin de door de joden in Rheinbach aangenomen vaste voor- en achternamen vermeld worden . Helaas komt er niemand op deze lijst voor waarvan we zonder meer aan kunnen nemen dat het om Hartog gaat. Dit zou kunnen komen omdat hij toen al ongeveer 20 jaar in Nederland woonde. Het archief in Rheinbach maakt wel melding van 1 joodse inwoner met de voornaam Jonas. Het gaat hier om Jonas zoon van Voos Levi. Deze Jonas Voos trouwt met Sybille Joseph en krijgt o.a. in  ± 1751 een zoon die op zijn beurt weer Voos Jonas genoemd wordt. Bij de aanname van zijn vaste voor- en achternaam wijzigt deze laatstgenoemde zijn voornaam echter in Philipp(e) en zijn achternaam in Voos.

Daar Jonas Voos de enige (joodse) Jonas in Rheinbach is als Hartog geboren wordt is het zeer goed mogelijk dat hij ook de vader van Hartog is. Waar komt dan zijn uiteindelijke achternaam "Philip" vandaan? De enige reden hiervoor die ik op dit moment kan bedenken is dat dit een verwijzing zou kunnen zijn naar de voornaam van zijn mogelijke broer Philipp(e).  

Waarom vertrok Hartog naar Nederland?
Zoals eerder gezegd woonden er in 1780 9 joodse families in de stad Rheinbach. De magistraat vond dit echter te veel en wilde dit terugbrengen tot 3-4 families. Een aantal families en/of familieleden moesten dus min of meer gedwongen vertrekken uit Rheinbach.  Gezien de periode waarin Hartog naar Nederland is gegaan komt e.e.a. qua tijdstip aardig met elkaar overeen. Desondanks betreft het ook hier weer een aanname.

Meer informatie?
Uiteraard stopt hier de zoektocht naar Hartog en zijn/mijn voorouders niet. Er zal nog veel meer onderzoek verricht moeten worden om alle aannames te bevestigen danwel bij te stellen. In deze blog zullen eventuele nieuwe bevindingen dan ook vermeld worden als update. Heeft u informatie die meer licht op deze kwestie kan doen schijnen, aarzelt u dan niet om contact met mij op te nemen.

*   De volledig akte is in mijn bezit
**  Vraag hier de volledige lijst aan

Update:
De volgende stap is om te onderzoeken of men in Rheinbach wel een Moshe Naftali kan terugvinden. Dit is namelijk de joodse naam van Hartog